Oddawanie szpiku

Szpik kostny stanowi swoistą „fabrykę” komórek krwi. Wytwarza on zarówno krwinki czerwone (erytrocyty) – transportujące tlen do komórek ciała, białe (leukocyty)- odpowiedzialne za odporność organizmu oraz płytki krwi (trombocyty) – biorące udział w procesie krzepnięcia krwi.

Szpik kostny u zdrowej osoby jest w stanie wytworzyć nawet setki milionów komórek dziennie. To właśnie w szpiku znajdują się komórki macierzyste – posiadające m.in. zdolność do samoregeneracji. Przeszczep szpiku stanowi jeden z elementów leczenia białaczki (zarówno jej postaci przewlekłej jak i ostrej), jednak to nie jedyne przypadki, w których ten rodzaj leczenia może mieć zastosowanie. Wskazaniem dla zastosowania przeszczepu mogą być również: chłoniaki, guzy oporne na leczenie, guzy nawrotowe, samoistne zwłóknienie szpiku, ciężka postać anemii sierpowatej.

Wyprodukowanie szpiku poza organizmem jest niemożliwe. Dlatego konieczne jest pozyskiwanie jak największej ilości honorowych dawców, aby wspomóc osoby chore (i uratować im życie). Aby zostać dawcą trzeba oczywiście spełnić pewne warunki: być pomiędzy 18 a 50 rokiem życia, oraz być we względnie dobrym stanie zdrowia. Trzeba również najpierw poddać się niezbędnym badaniom. Następnie następuje wpisanie nas na listę potencjalnych dawców szpiku kostnego. Należy przy tym z całą mocą podkreślić, że zabieg pobrania szpiku nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia i życia dawcy. Komórki szpiku ulegają bowiem regeneracji w trybie natychmiastowym, w związku z czym wszelki ubytek zostaje natychmiastowo wyrównany. Dodatkowo – podczas badania zachowujemy całkowitą anonimowość. Można pobierać szpik na dwa sposoby – metodą wielokrotnych nakłuć okolicy tylnej krawędzi kości (z kości biodrowej). Wtedy szpik jest pobierany na sali operacyjnej, z użyciem znieczulenia miejscowego lub ogólnego. Zabieg trwa zazwyczaj do 1,5 godziny i pozostają po nim ślady na skórze. Inna metodą jest pobranie komórek krwiotwórczych z krwi obwodowej. Wtedy dawca prze około 4 – 5 dni otrzymuje lek zwiększający liczbę komórek krwiotwórczych krążących we krwi obwodowej (podawany podskórnie, w odstępie 12 – godzinnym). Zabieg pobierania z krwi komórek krwiotwórczych jest wykonywany przy użyciu separatora komórkowego i nie wymaga znieczulenia ogólnego. Krew pobiera się z jednej żyły, następnie oddzielane są w separatorze komórki krwiotwórcze, a krew pozbawiona tych komórek wraca do dawcy przez igłę umieszczoną w drugiej żyle. Zwykle do aferezy zakładane są dwie igły (wenflony) do żył w lewym i prawym dole łokciowym.

Procedura pobierania komórek krwiotwórczych nie wymaga więc od dawcy wiele. Tymczasem ceną może być ludzkie życie. Warto się nad tym zastanowić, kiedy następnym razem będziemy rozważać zostanie dawcą szpiku.